NIEŚMIAŁOŚĆ
Nie ma jednej ogólnej definicji nieśmiałości, która w pełni opisywałaby tę złożoną przypadłość. Nieśmiałość wiąże się z dużym lękiem i poczuciem skrępowania odczuwalnym nie tylko wobec innych ludzi, ale także w pewnych sytuacjach dnia codziennego. Ujawnia się jako reakcja lękowa oraz negatywne doświadczanie odczuć w odpowiedzi na interakcje
społeczne. Konkretna sytuacja powoduje dyskomfort, który przeszkadza w podejmowaniu konkretnych działań w sytuacji społecznej, co z kolei powoduje, że osoby z nieśmiałością charakteryzują się wydłużonym czasem dostosowywania się do danej sytuacji.
Badania pokazują, że dzieci, których cechuje owa nieśmiałość są obierane przez innych jako nieprzyjazne oraz pozbawione talentów. Co więcej osoby te przejawiają niską samoocenę (Jones i Carpenter, 1986) oraz częściej niż inni borykają się z problemami żołądkowo – jelitowymi (Chung i Evans, 2000). Dlaczego niektórzy z nas są osobami nieśmiałymi? Jest to cecha dziedziczona (podobnie jak wzrost czy inteligencja). Socjologowie uważają, że nieśmiałość kształtuje się pod wpływem niesprzyjających warunków społecznych (Aronson i in., 1997) Psychologowie zwracają
uwagę i uwrażliwiają na etykietowanie, które przyczynia się do rozwijania nieśmiałości, tj. „Jestem nieśmiały, bo tak o sobie mówię, lub inni ludzie tak mnie nazywają” (Zimbardo, 2002).
Nieśmiałość – Introwersja
W rozumieniu potocznym pojęcia nieśmiałości i introwertyzmu mylnie są ze sobą utożsamiane. Dla przykładu: osoby nieśmiałe, jak i introwertyczne będą unikały interakcji z ludźmi na przyjęciu weselnym swojej siostry. Należy jednak zaznaczyć, że nieśmiałość i introwertyczność to dwa odrębne konstrukty. Osoby introwertyczne wolą spędzać czas wolny bez towarzystwa innych osób, wybierają spokojny wieczór w domu, lubią wykonywać różne czynności w samotności. Osoby nieśmiałe natomiast pragną kontaktów z innymi ludźmi, ale to co ich zatrzymuje to negatywna samoocena, subiektywny brak umiejętności społecznych, nadmierna samoświadomość własnych deficytów.
Pomimo tego, że nieśmiałość przynosi wiele przykrych konsekwencji, to z pewnością konstrukt ten posiada pewne zalety. Bez wątpienia dostrzegają ją nauczyciele w szkole. Osoby nieśmiałe nieczęsto zakłócają przebieg zajęć. Zdecydowanie rzadziej popadają w konflikty i prowokują kłótnie. Jednostka, którą cechuje nieśmiałość częściej jest postrzegana jako skromna oraz poważna, godna zaufania. Osoba ta ma więcej przestrzeni do zachowania swojej prywatności. My natomiast zachęcamy, aby nauczyciele starali się dostosowywać oddziaływania do uczniów, by pomóc im podnosić swoje umiejętności społeczne. Należy jednak podkreślić, że aby wspierać jednostkę w przezwyciężaniu nieśmiałości, należy pomóc jej zrozumieć co to właściwie jest, rozbudowywać własną wartość, podnosić samoocenę i pracować nad wzmacnianiem kompetencji społecznych (Zimbardo, 2002).
Autor: Daria Żach – Psycholog, Psychoterapeuta CBT